Interview in de Telegraaf 13 maart 2019 over mijn nieuwe boek “Iedereen aan de robot”. Interview Gabi Ouwerkerk, foto Martin Mooij

Futuroloog: ’Robots zijn onze nieuwe superhulpen’ Marcel Bullinga roept op tot een nieuwe klassenstrijd met robots als superhulpen.

Veel mensen staan huiverig tegenover de komst van robots en slimme algoritmes. Nergens voor nodig, meent futuroloog Marcel Bullinga. „Met de juiste aanpak kunnen robots fungeren als superhulpen die ons nieuwe welvaart en vrijheid geven”, is zijn overtuiging.

In zijn nieuwe boek Iedereen aan de robot roept Bullinga op tot een nieuwe klassenstrijd waarbij robots kunnen helpen om de vastgeroeste structuren open te breken en de economische macht eerlijker te verdelen. Hij ziet robots en kunstmatige intelligentie (AI) als nieuwe productiemiddelen waarmee de kaarten opnieuw geschud worden.

Bullinga wijst erop dat een handjevol techmultinationals steeds meer macht naar zich toe trekt. „Als we op de huidige voet doorgaan en klakkeloos robots van techgiganten kopen, gaan deze partijen ook de nieuwe productiemiddelen beheersen. Dan zal de intrede van robots de bestaande ongelijkheid vergroten. Maar als lokale bedrijven de technologie zelf ontwikkelen en financieren, kunnen robots en AI fungeren als nieuwe welvaartsmotoren.”

Inhaalspurt

Hoewel China en de Verenigde Staten voorop lopen met AI is het volgens Bullinga nog niet te laat om hun macht te breken. „We kunnen nog een inhaalspurt maken op Europees en regionaal niveau. Maar dan moet het mkb wel snappen wat er aan de hand is.”

Bullinga roept ondernemers op niet langer te zoeken naar werknemers die op de huidige krappe arbeidsmarkt niet te vinden zijn. „Huur robots in. En bestaan geschikte robots niet, ontwikkel ze dan in cocreatie met de werkvloer. Vorm een regionaal netwerk van bedrijven en neem gezamenlijk mensen in dienst, zodat zzp’ers bij meerdere bedrijven en werkplekken aan de slag kunnen onder de beschermende paraplu van het netwerk.”

Concurrentie

Volgens de futuroloog remt het mkb zichzelf momenteel af door onderlinge concurrentie. „Bedrijven moeten gaan samenwerken en de eigen werknemers meer bij het bedrijf betrekken. Dat kan bijvoorbeeld door het opzetten van een coöperatie waarin de werkers mede-eigenaar zijn en delen in het succes en de winst.” Als voorbeeld wijst hij op twaalf thuiszorghulpen in Apeldoorn die in 2016 hun eigen thuiszorgcoöperatie oprichtten nadat hun oude organisatie ten onder was gegaan. „Ze zijn het zelf gaan doen zonder managers, directeur, dure leasebak en chic gebouw.”

Juist nieuwe technologieën maken dit soort samenwerkingsverbanden mogelijk. Bullinga wijst op de blockchain-technologie die het mogelijk maakt om op een veilige manier informatie uit te wisselen zonder dat er een centrale instantie nodig is die toezicht houdt of de spelregels bepaalt. De Britse zangeres Imogen Heap verkocht al in 2015 haar single Tiny human via haar eigen blockchainplatform om zich aan de macht van de muziekindustrie te ontworstelen.

Ook de 3D-printer biedt volgens Bullinga volop kansen. „Door de ontwikkeling en productie van bijvoorbeeld medicijnen of voedsel zelf ter hand te nemen, voorkom je dat er dure patenten aan verbonden zijn.”