Het artikel “Formule V&D werkt niet – wat dan wel? 9 retailinnovaties onder de loep”  verscheen in Adformatie 10 februari 2015

Ik kreeg een Déjà Vu gevoel bij de berichten over het bijna failliete V&D. Al mijn eerdere voorspellingen over leeglopende binnensteden en de verschuiving van werkgelegenheid naar online winkels bleken te kloppen – helaas. “I Told You So Years Ago”.  De klanten moeten V&D natuurlijk gewoon opkopen, maar post V&D is de vraag: welke retail innovaties zijn futureproof – en welke niet?

Virtuele paskamer Bijenkorf

Betrof een pilot in het voorjaar. Technisch was de virtuele paskamer nog niet perfect, maar volgens Bijenkorf gaat de techniek zo snel dat te verwachten valt dat de paskamer binnen niet al te lange tijd zal worden ingevoerd (ook bij de Bijenkorf)
Trend: gebouw als belevenis. Let op technisch falen en kinderziektes bij aanvang.  Bedenk wel dat de klant die paskamer ook thuis gaat krijgen, dus waarom investeer je hierin als retailer, hoe hoog schat je je kansen in?
Futureproof? Twijfelgeval.

Dynamic pricing Mediamarkt
Aanpassen van prijzen via e-readers op basis van wat andere retailers doen.
Trend: 100% transparantie. Verhoogt concurrentie op prijs, maar dwingt op langere termijn tot concurrentie op kwaliteit en klantbelevenis. Kan je dat wel aan?
Futureproof? Ja, maar met een haakje.

Selfcheckoutservice Itab
Software herkent product aan vorm en structuur, er is geen barcode nodig, de klant hoeft geen groenten en fruit meer af te wegen.
Trend: gemakskopen. Virtueel worden alle overbodige handelingen en taken – en uiteindelijk ook beroepen – eruit gesloopt.
Futureproof? Toppertje!

Scheer & Foppen elektrowinkels
Kleinere winkeloppervlakte door invoering van online terminals om het fysieke aanbod aan te vullen, ter voorkoming van lost sales
Trend: gebouw als showroom, retailer als logistiek dienstverlener
Futureproof? Ja.

Internetzuilen Libris
Het assortiment van 10.000 boeken wordt verruimd naar 100.000 boeken en kan hiermee enige strijd aangaan met webreuzen als Bol.
Trend: Haha. Boeken – en dus ook boekhandels en bibliotheken in hun traditionele vorm – behoren tot de dingen die verdwijnen.
Futureproof? Nee dus.

Hutspot Amsterdam
Alles wat je tegenkomt in de winkel wordt verkocht, van kunst tot koffie en koffiemok. Ondernemers en kunstenaars kunnen hier etaleren en verkopen. Andere winkels waar meerdere ondernemers ruimte delen/huren zijn Loods 5, De Toonkamer in Utrecht, Out-of-the-box Leeuwarden.
Trend: social shopping, social entrepreneur. Ruil en deel economie. Ruikt naar jong, hip, ethisch ondernemen…. Geweldig!
Futureproof?  Goed gevoel.

Uniqlo, Japanse kledingwinkel
Bekend vanwege de steeds vernieuwende campagnes om aandacht te genereren, zoals de wake-up call app (muziek die zich aanpast aan het lokale weer); de app die gerechten (en recepten) koppelt aan de passende outfit; t-shirt app, waarmee je je t-shirt kunt ontwerpen met eigen tekst, foto en effecten. Uniqlo breidt snel uit in Europa.
Trend: Doe het zelf. Personal shopping. Wel een hoog flauwheidsgehalte. Ik zou nooit een campagne starten “om aandacht te genereren”. Dat is marketing uit 1900 – gadget geneuzel. Ik zou zorgen dat mijn product zo boeiend is dat het blijvende aandacht behoeft van de klant.
Futureproof? Mwah.

Zalando app
Komt met een app waarmee je foto’s van een product maakt dat je graag wilt hebben en Zalando zoekt daar het product wat daar het dichtst bij in de buurt komt.
Trend: personal shopping, social shopping; 100% transparant. Maar pas op! Deze app wordt al snel onaantrekkelijk, omdat het alleen Zalando materiaal & winkels betreft. Iemand anders gaat heel snel een app maken voor alle produkten en alle winkels.
Futureproof? Nee. Wat Zalando wel goed doet is de snelheid van levering, de makkelijke retouren, de persoonlijke aandacht, de prijs.

Wifi-tracking Dixons
Om te achterhalen hoeveel bezoekers er komen, hoe lang ze blijven en of ze voor een tweede of derde keer terugkomen.
Trend: 100% transparant. Omgeven door een geur van spionage en schending van klantprivacy. Niet doen of als je het toch doet 100% transparant doen. Duidelijk maken wat je doet (gebeurt anoniem) en waarom je het doet (om uw klantervaring te verbeteren).
Futureproof? Twijfelgeval. Verkeerde keuzes op fout moment.

Om welke trends gaat het?

Aan trends kan je een hele hoop dure woorden vuil maken maar het komt hierop neer: we gaan terug naar de jaren ’50, naar de groenteboer die jou kende en de SRV-man die het bij je langsbracht. Niks nieuws onder de zon, wel hipper.

Showroom. De winkel verandert van product outlet in een product- en brand showroom. De retailer wordt dus logistiek dienstverlener.
Gemak. Shoppen verandert van individueel kopen naar gedeeld kopen, naar gemakskopen zonder barrières, naar social shopping met vrienden en community vorming.
Virtueel. De basis is virtueel, de winkel is aanvullend. Minder gebouw, meer virtueel. Gebouw wordt een belevenis, een pretpark, maar besef wel dat op ditzelfde moment van het huis van de klant ook een pretpark wordt gemaakt… Het is dus een strijd tussen pretparken – waar vindt de aankoop uiteindelijk plaats? Dat kan nog altijd 2 kanten op.
Doe het zelf. Zelfvoorzienend en dus duurzaam als land, als stad, als als wijk, als individu. Als we onze eigen energie produceren, ons eigen pensioen beheren, ons eigen lokale geld hebben, onze eigen big data beheren, en alles thuis kunnen vergelijken en bestellen – dan worden burgers en klanten een soort superprofessionals.
100% transparancy. Markten worden opengebroken door transparante bedrijfsvoering en uitschakeling van verouderde intermediairen. Denk aan Uber voor de taximarkt en Airbnb voor de hotelbranche.
Ruil- & deel economie. Niet bezit is belangrijk (afnemende rol auto!) naar gebruik (ik neem mobiliteitsdiensten af). Klanten ontdekken hun eigen commerciele potentieel (delen van je eigen auto, je eigen energieproductie, je eigen kennis). Ondernemers delen winkelruimte en infrastructuur. Is je winkel van jou of van de wereld? Ga je voor altijd of voor popup? Anderzijds is de ondergang van V&D gekomen door juist de bezitsstructuur: een graaikapitalist  die de tent met schulden belaadt en zonder blikken of blozen failliet laat gaan. Dat is nou iets waar de overheid iets aan zou kunnen doen, maar dan zijn we 10 jaar verder, dus slimmer is het: laat de klanten V&D opkopen.
Belevenis. Heel veel innovatie wordt mogelijk gemaakt door technologie, dus ook retail, maar het grote gevaar is dat je niet meer weet waarom die technologie toepast of dat je de verkeerde technologie pakt. Zo van Hé leuk, led carpets en beeldschermgevels, maar waar doe je het voor als retailer? Om belevenis te creëren! Het is dus niet langer zo dat “je je winkel inricht”, nee, je zoekt als retailer naar “belevenis creatoren”.