“Emotioneel en ontroerend” – dat kenmerkte de reacties van de deelnemers aan dit bijzondere congres tegen pesten. Ik heb het nog nooit meegemaakt, op geen enkel congres dat ik ooit leidde, en het zijn er wat, dat er gehuild werd op het podium. Maar ja, wat wil je ook, als je 5 jonge pestsurvivors (en een paar van hun ouders) op het podium haalt. De leden van het voorlichtingsteam #ShareRespect. Dan wordt er onvermijdelijk een traan gelaten. Wat een moed, wat een lef op dat podium. Maar er werd ook gelachen! Ik kon maar liefst 2 keer aankondigen “Nu komt er een grappig verhaal”.

De 6de pestsurvivor, jonge rapper en acteur Robin, die samen met zijn ouders zou komen, kwam niet opdagen – hij had het te zwaar. Dat gebeurt. Geeft niets. Huilen, opstaan en verdergaan – dat is ons motto. Pesten is niet zomaar een verhaal, het is geen beleidsabstractie, nee, het hakt diep in op jonge levens. Ik besloot Robin’s dia te laten staan en ik vertelde zijn verhaal kort in mijn eigen woorden. Robin kreeg in absentie een daverend applaus.

Zero tolerance

Daarvoor had Bamber Delver de Nationale Lezing tegen Pesten gegeven. Hij is directeur van de Nationale Academie voor Media en Maatschappij, hoofd van de opleiding Anti Pest Coördinator, leidt een eigen coaching praktijk Anti Pest Coach.nl,  en is auteur van het gloednieuwe Handboek Tegen Pesten met interviews en tips door kinderen en jongeren zelf. Wettelijk verplicht zijn een Schoolveiligheidsbeleid en een Anti Pest Coördinator. Delver vindt dat er twee aanvullende eisen zijn: 1) elke organisatie een Social Media Protocol en 2) inspraak van leerlingen op het vaak volstrekt onbegrijpelijke en stoffige anti-pestbeleid.

Wegkijken

Wat viel me op in de verhalen van de pestsurvivors en de workshops? Veel docenten en scholen kijken weg. Een aantal docenten gebruikt zelf grof taalgebruik, staat toe dat er gescholden wordt, of doet zelfs actief mee aan de pestcultuur. Het vereist moed van collega docenten om ze daarop aan te spreken. Het is vrijwel onmogelijk ze te ontslaan; onderwijscontracten zijn onaantastbaar in Nederland.

 

De docent als rots in de branding

De verhalen over luisterende en ondersteunde leraren die ingrijpen zijn er ook. Pestsurvivor Pito noemde zijn steun en toeverlaat: mevrouw Heethuis. Het punt is, je wilt niet dat een veilige school afhangt van een toevallige leraar; je wilt een veilige schoolcultuur. Volgens rots in de branding Susanne van Rootselaar (docent VO, gecertificeerd Nationaal Mediacoach, en ook nog eens Anti Pest Coördinator – jaja) begint alles bij fatsoenlijk taalgebruik. Ze accepteert scheldwoorden niet van haar leerlingen. Ze spreekt ze erop aan, en ook haar collega docenten. Vooral dat laatste vereist veel moed (“Wie ben jij dat jij mij hierop durft aan te spreken…”) Gelukkig ontleent ze nieuwe autoriteit aan haar officiële rol als Anti Pest Coördinator.

Verloederd in 10 jaar tijd

Twee dingen vielen me op in de verhalen en tips van de jongeren. Ze signaleren dat in 10 jaar tijd het taalgebruik enorm vergrofd is. Was eerst grofheid not done, iets waar verstoord van werd opgekeken en iets wat in de kiem werd gesmoord, nu zijn grofheid en schelden sociaal geaccepteerd. De schaamte voorbij, niet langer anoniem maar openbaar. Op het VO en zelfs al op het PO. Volwassenen hebben die verloedering in gang gezet, zeggen ze. Door treitersites te subsidiëren en erin te adverteren of door treitervloggers een baan aan te bieden (Algemeen Dagblad, Vrij Nederland) of te presenteren als Beste Inwoner (Noordhollands Dagblad). En als ouders accepteren dat hun kind hen uitscheldt voor kutkankermongool, zoals een journalist van de Volkskrant vermeldde, of als ouders zeggen dat meisjes met strakke rokken hoeren zijn, zoals Ibrahim vertelde in het Handboek tegen Pesten. Ja, dan is Anti Pest Beleid dweilen met de kraan open, zoals pestsurvivor Lina zei.

Jongeren zijn ook veel strenger dan de school en dan de docenten. Waar die geen zin hebben om “politieagentje te spelen” zegen zij: ja wel dat is je taak!  Zero tolerance voor grof taalgebruik, want dat is de basis van een pestcultuur. Kijk je weg, laat je het gaan, dan wordt het groter en ontstaat er een welhaast onuitroeibare pestcultuur. En hup, daar gaan weer jonge levens in de vernieling.

Maar dat staan wij niet toe! Dit kun je doen…

  • Bestel in groten getale het Handboek Tegen Pesten. Geef er 100 cadeau aan het hele schoolteam
  • Laat het team Share Respect op je school hun verhaal vertellen. Geheid dat het impact heeft. Mail met academie@mediaenmaatschappij.nl
  • Meld je aan voor de opleiding tot Anti Pest Coördinator
  • Meld jezelf of je collega aan als inspiratiedocent. Een rolmodel voor gepeste kinderen en jongeren en voor de collega’s. Een soort Team #ShareRespect voor volwassenen! Jullie komen dan volgende jaar op het 5de Nationaal Congres Pesten op het podium (tijdens de Dag Tegen Pesten, 19 april 2018).

Presentaties

Futuroloog Marcel Bullinga was dagvoorzitter van het congres